Patent europejski – czym jest i jak go uzyskać?

Patent europejski to ochrona prawna udzielana na wynalazek przez Europejski Urząd Patentowy (EPO) na podstawie Konwencji o udzielaniu patentów europejskich (EPC). Procedura uzyskania tego patentu wiąże się z jednym zgłoszeniem obejmującym 39 krajów europejskich i pozwala na ochronę wynalazku w wybranych państwach. Po uzyskaniu decyzji o przyznaniu patentu konieczna jest walidacja patentu w poszczególnych krajach, a od 2023 roku możliwe jest także uzyskanie patentu europejskiego o jednolitym skutku (unitary patent) działającego jednocześnie na kilkanaście państw.

 

Czym jest patent europejski?

Patent europejski to prawo wyłączne na wynalazek, które po udzieleniu przez Europejski Urząd Patentowy staje się równoważne patentowi krajowemu w wybranych państwach. Europejski rzecznik patentowy może pomóc w zgłoszeniu i prowadzeniu całej procedury przed EPO. Patent na wynalazek chroni nowatorskie rozwiązania techniczne na terytoriach wybranych państw członkowskich Europejskiej Organizacji Patentowej. Aktualna lista 39 krajów należących do niej dostępna jest tu.

 

Procedura uzyskania patentu europejskiego

1. Zgłoszenie wynalazku do EPO – wniosek musi zawierać m.in. podanie o udzielenie patentu, opis wynalazku, co najmniej jedno zastrzeżenie patentowe, rysunki i skrót opisu. Procedura może być prowadzona w języku angielskim, niemieckim lub francuskim.
2. EPO nadaje zgłoszeniu wynalazku numer i datę. Następnie prowadzi badanie formalne – sprawdza, czy dokumenty są kompletne, a opłata prawidłowo wniesiona. Jeśli urząd dopatrzy się braków formalnych – wezwie do ich uzupełnienia w wyznaczonym terminie
3. EPO prowadzi wstępne badanie merytoryczne, tzw. search. Następnie przesyła zgłaszającemu sprawozdanie o stanie techniki oraz opinię o zdolności patentowej wynalazku. Na opinię trzeba odpowiedzieć w wyznaczonym terminie.
4. Po 18 miesiącach od daty pierwszeństwa EPO publikuje zgłoszenie wynalazku i search (publikacja A1).
5. W ciągu 6 miesięcy od publikacji należy m.in.  odpowiedzieć na opinię, złożyć wniosek o badanie merytoryczne, tzw. examination oraz wnieść szereg opłat.
6. Podczas examination EPO ocenia, czy wynalazek nadaje się do uzyskania patentu. Jeśli EPO widzi ku temu przeszkody, to informuje o nich zgłaszającego, wyznaczając mu termin na odpowiedź i wprowadzenie poprawek w zgłoszeniu.
7. W trakcie postępowania przed EPO należy pamiętac o dorocznym uiszczaniu opłaty urzędowej za procedowanie zgłoszenia przez EPO – tzw. renewal fee.
8. Po otrzymaniu informacji o zamiarze o udzieleniu patentu konieczne  jest wniesienie opłat za publikację i dostarczenie tłumaczeń zastrzeżeń na pozostałe dwa języki konwencyjne
9. Po publikacji informacji o udzieleniu patentu (publikacja B1) należy w ciągu 1 miesiąca wnieść o jednolity skutek patentu i/albo dokonać  walidacji patentu w wybranych krajach.
10. Aby utrzymać patent w mocy należy dorocznie wnosić opłaty do urzędów w krajach, w których patent został walidowany, a także do EPO w przypadku, jeśli patent ma jednolity skutek.

 

Walidacja patentu europejskiego

Walidacja to proces, który powoduje, że europejski patent zyskuje moc prawną w konkretnych krajach – wybranych spośród 39 państw należących do systemu. Polega na spełnieniu wymogów formalnych poszczególnych państw, takich jak:

• dostarczenie tłumaczeń (całego tekstu lub tylko zastrzeżeń) na język urzędowy danego kraju,
• wniesienie wymaganych opłat krajowych za publikację i ochronę,
• złożenie dokumentów potwierdzających pełnomocnictwo, jeśli jest wymagana reprezentacja.

Termin na walidację to 3 miesiące od publikacji wzmianki o udzieleniu patentu (publikacja B1). Po dokonaniu walidacji patent europejski jest traktowany jak patent krajowy w danym państwie i podlega jego przepisom prawnym.

 

Jednolity skutek patentu europejskiego (unitary patent)

Patent europejski o jednolitym skutku to nowa forma ochrony patentowej, która od 1 czerwca 2023 r. umożliwia uzyskanie – jednym wnioskiem –  ochrony prawnej dla patentu europejskiego na terytorium obecnie 18 państw członkowskich UE objętych systemem UPC. Polska nie jest w systemie UPC. Lista krajów objętych systemem.

W przeciwieństwie do tradycyjnego patentu europejskiego, gdzie konieczna jest walidacja i wnoszenie dorocznych opłat w każdym kraju osobno, patent jednolity wygeneruje jednolity, obowiązujący na wszystkich tych państwach skutek prawny.

Aby uzyskać jednolity skutek, właściciel udzielonego patentu europejskiego musi:

• złożyć wniosek o rejestrację jednolitego skutku w EPO w terminie 1 miesiąca od publikacji przez EPO wzmianki o udzieleniu patentu (publikacja B1),
• dostarczyć tłumaczenie patentu na jeden z urzędowych języków UE – może być język polski.

 

Koszt uzyskania patentu europejskiego

Koszty uzyskania patentu europejskiego są zróżnicowane i zależą od wielu czynników, takich jak docelowy zakres terytirialny ochrony, złożoność wynalazku oraz wybór usług rzecznika patentowego. Szacunkowy budżet, z jakim trzeba się liczyć na przestrzeni kilku lat trwania procedury, obejmuje kilka etapów:

1. Badanie stanu techniki w celu określenia zdolności patentowej – aby sprawdzić czy wynalazek ma potencjał na uzyskanie patentu;
2. Sporządzenie opisu wynalazku przez rzecznika patentowego i dokonanie zgłoszenia wynalazku do EPO;
3. Prowadzenie procedury przed EPO – gdzie pojawiają się liczne opłaty urzedowe oraz koszty obsługi poszczególnych etapów procedury przez rzecznika patentowego;
4. Po uzyskaniu patentu – koszty walidacji patentu w wybranych krajach (opłaty urzędowe, tłumaczenia, koszty pełnomocników krajowych);
5. Doroczne utrzymywanie patentu w mocy. Koszty dorocznych opłat za utrzymanie patentu jednolitego zobaczysz tutaj.

Na etapy 1-3 należy założyć budżet rzędu min. 70-100 000 złotych.

Zalety i wady patentu europejskiego o jednolitym skutku

Zalety:

• Możliwość łatwego i szybkiego ochrony jednocześnie w 17 państwach UE (m.in. Niemcy, Francja, Włochy),
• Znacznie niższe koszty uzyskania i utrzymania patentu (w porównaniu do walidowania patentu osobno w tych 18 krajach).
• Prostota zarządzania i jednolity system prawny.

Wady:

• Polska i niektóre ważne kraje UE (np. Hiszpania, Chorwacja) nie uczestniczą w systemie,
• Jednolity patent jest przedmiotem jednolitego sądu patentowego (UPC) – w którym opłata sądowa za pozew o naruszenie to min. 11 000 EUR, a za wniosek o unieważnienie – 20 000 EUR, a do tego należy doliczyć honoraria pełnomocników i koszty tłumaczeń.
• Konieczność jednolitego zestawu zastrzeżeń we wszystkich krajach, co ogranicza elastyczność,
• W przypadku sporu, ryzyko utraty ochrony patentowej we wszystkich 18 państwach jednocześnie.

Europejski rzecznik patentowy – profesjonalne wsparcie w ubieganiu się o patent europejski

Aby opatentować wynalazek na terenie Europy, warto skorzystać z usług kancelarii patentowej oferującej usługi Europejskiego Rzecznika Patentowego. Europejski Rzecznik Patentowy profesjonalnie poprowadzi procedurę przed Europejskim Urzędem Patentowym (EPO) oraz pomoże w walidacji patentu i złożeniu wniosku o jego jednolity skutek.

Jeśli potrzebujesz szczegółowej pomocy w uzyskaniu patentu europejskiego lub konsultacji specjalisty patentowego, zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią patentową w Poznaniu. W naszym zespole są prawnicy oraz polscy i europejscy rzecznicy patentowi.