Patent europejski o jednolitym skutku

Czym jest patent europejski i czym różni się od europejskiego patentu jednolitego?

• Patent europejski to prawo wyłączne udzielane przez Europejski Urząd Patentowy (EPO), które po uzyskaniu jest niejako „zawieszone w próżni” i aby obowiązywać w wybranych krajach, wymaga walidacji w tych krajach, stając się wiązką niezależnych patentów krajowych.
• Patent europejski o jednolitym skutku (Unitary Patent) to nowy rodzaj ochrony patentu europejskiego, w którym jeden patent europejski chroniony jest automatycznie i jednakowo we wszystkich państwach uczestniczących w systemie, bez konieczności osobnej walidacji w każdym z tych krajów.

Uwaga: Nie istnieje coś takiego jak „patent unijny” czy „patent Unii Europejskiej” – zarówno klasyczny patent europejski, jak i patent jednolity obejmują tylko określone kraje i nie mają automatycznego zastosowania w całej UE.

Natomiast jednolitą unijną rejestracją w EUIPO (to zupełnie inny urząd niż EPO!) chronić można znaki towarowe oraz designy.

Jak uzyskać jednolity skutek patentu europejskiego?

• Najpierw należy uzyskać patent europejski w EPO.
• W ciągu 1 miesiąca od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego w Biuletynie EPO należy złożyć wniosek o rejestrację jednolitego skutku do EPO.
• Wniosek składa się na piśmie, w języku postępowania przed EPO (angielski, niemiecki lub francuski).
• Aktualnie nie pobiera się opłaty urzędowej za sam wniosek o jednolity skutek.

Wniosek może złożyć, w imieniu właściciela patentu, europejski rzecznik patentowy. Nasza kancelaria patentowa w Poznaniu ma w zespole europejskich rzeczników patentowych, reprezentuje Klientów przed EPO i składa wnioski o jednolity skutek patentu europejskiego.

Tłumaczenia – jakie są wymagania?

W okresie przejściowym (co najmniej 6 lat od startu systemu) do wniosku o jednolity skutek patentu europejskiego należy dołączyć tłumaczenie całego patentu:

• • Jeśli językiem postępowania był angielski – tłumaczenie na dowolny język urzędowy UE, np. język polski;
  • Jeśli językiem postępowania był niemiecki lub francuski – tłumaczenie na angielski.

Opłaty za utrzymanie patentu jednolitego

Opłaty roczne za utrzymanie patentu jednolitego wnosi się co roku do EPO. Są one łączne dla wszystkich krajów objętych jednolitym skutkiem.

Przykładowe opłaty roczne:

• • 2 rok: 35 €
  • 5 rok: 315 €
  • 10 rok: 1 175 €
  • 15 rok: 2 830 €
  • 20 rok: 4 885 €

Opłaty te są niższe niż suma opłat za walidację i utrzymanie klasycznych patentów europejskich w wielu krajach.

W przypadku udzielenia licencji opłaty mogą być obniżone o 15%.

Zakres terytorialny – w jakich krajach obowiązuje patent jednolity?

Patent jednolity uzyskać można obecnie w 18 państwach UE, które ratyfikowały Porozumienie o Jednolitym Sądzie Patentowym (stan na lipiec 2025 r.):

• Austria
• Belgia
• Bułgaria
• Dania
• Estonia
• Finlandia
• Francja
• Niemcy
• Włochy
• Łotwa
• Litwa
• Luksemburg
• Malta
• Niderlandy
• Portugalia
• Rumunia (dołączyła do systemu 1 września 2024 r.)
• Słowenia
• Szwecja

Aby patent europejski obowiązywał w pozostałych krajach (np. Polska, Hiszpania, Chorwacja) konieczna jest klasyczna walidacja patentu europejskiego.

Zalety i wady patentu europejskiego o jednolitym skutku

Zalety:

• Prosta procedura – jeden wniosek, jedno tłumaczenie, jedna opłata roczna.
• Jednolita ochrona w wielu państwach bez konieczności walidacji w poszczególnych krajach.
• Niższe koszty utrzymania patentu w mocy w porównaniu do sumy opłat krajowych 18 pań
• Szybkie i jednolite egzekwowanie praw przed Jednolitym Sądem Patentowym (UPC).

Wady:

• Ochrona obejmuje również kraje, które mogą być nieistotne biznesowo, co generuje niepotrzebne koszty utrzymania.
• Centralizacja niesie ryzyko – unieważnienie patentu przez UPC skutkuje utratą ochrony we wszystkich krajach objętych systemem.
• Wysokie koszty postępowań przed Jednolitym Sądem Patentowym (UPC) – opłata sądowa za pozew o naruszenie to 11 000 EUR, a za wniosek o unieważnienie – 20 000 EUR, nie licząc kosztów pełnomocników i tłumaczeń.
• System nie obejmuje wszystkich państw UE – np. Polska, Hiszpania czy Chorwacja są poza systemem jednolitego patentu.

Dochodzenie roszczeń i unieważnienie patentu europejskiego o jednolitym skutku

• Wszelkie spory dotyczące naruszenia lub unieważnienia patentu jednolitego rozstrzyga Jednolity Sąd Patentowy (UPC), mający siedziby w różnych krajach UE (główna siedziba: Paryż, oddziały m.in. w Monachium i Mediolanie).
• Wyrok UPC obowiązuje we wszystkich państwach objętych jednolitym skutkiem.
• Koszty postępowania są wysokie – opłata sądowa za pozew o naruszenie to 11 000 EUR, za wniosek o unieważnienie 20 000 EUR, a całkowite koszty (z pełnomocnikami, tłumaczeniami, dojazdami) mogą sięgać kilkudziesięciu tysięcy euro.

Podsumowanie

Patent europejski o jednolitym skutku to rewolucja w ochronie wynalazków na rynku europejskim, oferująca uproszczone procedury i niższe koszty przy szerokim zakresie ochrony. Jednak decyzja o wyborze tej ścieżki powinna być poprzedzona analizą korzyści i ryzyk, zwłaszcza z uwagi na koszty postępowań przed UPC i fakt, że ochrona obejmuje także rynki mniej istotne dla przedsiębiorcy.