Wzór użytkowy a wzór przemysłowy – podobieństwa i różnice
Wzór użytkowy i wzór przemysłowy stanowią przedmioty własności przemysłowej, które można chronić w Urzędzie Patentowym. W tym artykule omówimy, co dokładnie oznaczają te pojęcia, jakie mają zastosowania oraz dlaczego są niezwykle istotne w kontekście ochrony własności intelektualnej przedsiębiorstwa.
Co to jest wzór użytkowy?
Wzór użytkowy to rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci.
W praktyce, wzorem użytkowym może być konkretny produkt: przedmiot lub urządzenie.
Jako wzór użytkowy nie da się chronić sposobu, metody, rozwiązania chemicznego czy zastosowania produktu.
Zgłaszając wzór użytkowy do Urzędu Patentowego koniecznie trzeba załączyć jego rysunki. Niezbędnym elementem zgłoszenia wzoru użytkowego jest jego dokładny opis, zawierający zastrzeżenia ochronne. W przygotowaniu prawidłowego złoszenia wzoru użytkowego warto skorzystać z pomocy rzecznika patentowego.
Przykład wzoru użytkowego
Polski wzór przemysłowy nr Ru.072707
Zastrzeżenie ochronne: Wysięgnik do mocowania tras kablowych zaopatrzony w półkę do mocowania tras kablowych oraz otwór owalny do mocowania konstrukcji nośnej, a w boku otwory do zamocowania dodatkowych mediów, znamienny tym, że w podstawie (1) ma rygiel blokujący (5) dwie warstwy blachy oraz rygiel (6) wiążący podstawę (1) z dolną półką (7) wysięgnika, a w boku wysięgnik ma wytłoczenie wzmacniające (9)
Rysunek:
Przeczytaj pełen opis ochronny wzoru użytkowego nr Ru.072707
Prawo ochronne na wzór użytkowy – „mały patent”
Urząd Patentowy udzieli prawa ochronnego na wzór użytkowy, który, w dniu zgłoszenia go do urzędu jest nowy i użyteczny.
Wzór uważa się za nowy, jeśli przed datą jego zgłoszenia taki wzór nie został udostępniony do wiadomości powszechnej w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.
Wzór uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.
Prawo ochronne na wzór użytkowy chroni rozwiązanie techniczne opisane w zastrzeżeniach ochronnych wzoru. Rysunki służą do wyjaśnienia i zrozumienia treści zastrzeżeń ochronnych. Nie jest więc chroniony wygląd tego, co widać na rysunkach. Chronione jest rozwiązanie techniczne opisane w zastrzeżeniach ochronnych.
Maksymalny czas ochrony wzoru użytkowego to 10 lat od daty zgłoszenia. Stąd prawo ochronny na wzór użytkowy często nazywane jest „małym patentem” – ponieważ przyznaje ochronę tego samego typu co patent (chroni rozwiązanie techniczne, ale nie wygląd produktu), ale może trwać o połowę krócej niż patent – którego maksymalny czas trwania to 20 lat.
Co to jest wzór przemysłowy?
Wzorem przemysłowym jest postać (czyli zewnętrzny wygląd) wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Natomiast wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych.
Wzór przemysłowy zarejestrowany w EUIPO i chroniony w całej Unii Europejskiej to: Zarejestrowany Wzór Wspólnotowy, a w języku angielskim: Registered Community Design. Stąd wzór przemysłowy zamiennie nazywany jest designem.
Zarejestrowanym wzorem przemysłowym nie są chronione rozwiązania techniczne – w przeciwieństwie do ochrony jaką daje wzór użytkowy. Do zgłoszenia wzoru przemysłowego w Polsce lub w EUIPO nie jest potrzebny opis. Potrzebne są jedynie rysunki, wizualiacje lub zdjęcia wzoru. We Zarejestrowanym wzorem przemysłowym chronione jest jedynie to, co przedstawiono na rysunkach lub zdjęciach wzoru.
Przykłady wzorów przemysłowych
|
|
 |
|
 |
| Rp.28418 | RCD-003458918-0008 | Rp.27339 | RCD-002199018-0001 |
Rejestracja wzoru przemysłowego – ochrona designu
W dniu zgłoszenia do Urzędu Patentowego wzór musi być nowy i posiadać indywidualny charakter.
Nowość oznacza, że w dniu jego zgłoszenia do urzędu, wzór przemysłowy nie mógł być upubliczniony przez zgłaszającego dawniej niż 12 miesięcy przed zgłoszeniem. Jeśli taki sam wzór był udostępniony publicznie przed zgłoszeniem przez kogokolwiek innego prócz zgłaszającego – wzór również traci nowość w rozumieniu przepisów.
Wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo. Przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru.
W przeciwieństwie do zgłoszenia wzoru użytkowego, przy którym urząd sprawdza nowość i użyteczność, dla zgłoszenia wzoru przemysłowego urząd nie weryfikuje przesłanek nowości i indywidualnego charateru. Oznacza to, że – jeśli spełnimy wymogi formalne zgłoszenia i je opłacimy – to urząd zarejestruje nasz wzór. Jeśli jednak nasz wzór w dniu zgłoszenia nie był nowy lub nie miał indywidualnego charakteru, to każda osoba trzecia może złożyć do urzędu wniosek o unieważnienie rejestracji naszego wzoru.
Maksymalny czas ochrony wzoru przemysłowego to 25 lat od daty zgłoszenia. Należy pilnować, by co 5 lat wnosić opłaty za przedłużenie rejestracji wzoru przemysłowego.
Wzór użytkowy i wzór przemysłowy – w jednym produkcie
Czy jeden przedmiot może być chroniony jednocześnie jako wzór użytkowy i jako wzór przemysłowy? Tak!
Rozwiązanie techniczne zawarte w tym produkcie może podlegać ochronie jako wzór użytkowy, a z kolei jego wygląd zewnętrzny, czyli design, zarejestrowany może być jako wzór przemysłowy.
Na przykład: rozwiązanie techniczne ekspresu do kawy może być chronione jako wzór użytkowy, zaś jego wygląd zewnętrzny, czyli design, możemy zarejestrować jako wzór przemysłowy.
Wzór użytkowy i wzór przemysłowy – korzyści z ochrony prawnej
Zarówno uzyskanie prawa ochronnego na wzór użytkowy jak i rejestracja wzoru przemysłowego niosą za sobą szereg korzyści:
- Ochrona prawna: Prawo ochronne na wzór użytkowy oraz rejestracja wzoru przemysłowego zapewniają prawną ochronę wzoru przed nieuprawnionym wykorzystywaniem wzoru przez inne podmioty.
- Prawo do ekskluzywności: Posiadacz zarejestrowanego wzoru przemysłowego lub chronionego wzoru użytkowego ma prawo do wyłączności korzystania z niego w określonym obszarze i czasie. To pozwala zabezpieczyć inwestycje w rozwój produktu i unikać konkurencji.
- Wzmacnianie wizerunku przedsiębiorstwa: Rejestracja wzoru przemysłowego lub uzyskanie prawa ochronnego na wzór użytkowy mogą przyczynić się do wzmacniania wizerunku przedsiębiorstwa jako dbającego o zabezpieczenie swych praw własności intelektualnej. Zwiększa to atrakcyjność atrakcyjność firmy w oczach klientów i inwestorów.
- Łatwiejsze egzekwowanie praw: W przypadku nielegalnego użycia wzoru przemysłowego lub wzoru użytkowego przez podmiot trzeci, właściciel chronionego w Urzędzie Patentowym wzoru posiada silne i skuteczne narzędzie prawne do egzekwowaniu swoich praw.
- Wartość w transakcjach biznesowych: Posiadanie zarejestrowanych wzorów przemysłowych oraz praw ochronnych na wzoru użytkowe zwiększa wartość przedsiębiorstwa w transakcjach biznesowych, takich jak fuzje, przejęcia czy licencjonowanie.
- Skuteczna ochrona przed podróbkami: Rejestracja wzoru przemysłowego jest skutecznym narzędziem w zwalczaniu podróbek, ponieważ ułatwia identyfikację i ściganie nielegalnych kopii produktów. Podobnie, uzyskanie prawa ochronnego na wzór użytkowy pozwala w prosty sposób przeciwstawić sie nieuprawnionemu wykorzystywaniu wzoru użytkowego przez osoby trzecie.
- Innowacyjność i rozwój: System ochrony przedmiotów własności przemysłowej, w tym wzorów użytkowych i przemysłowych, wspiera innowacyjność, ponieważ nagradza przedsiębiorców za ich wkład w rozwój nowoczesnych i unikalnych rozwiązań.
Zapytaj nas o ofertę na rejestrację wzoru przemysłowego lub zgłoszenie wzoru użytkowego